Ana içeriğe atla

Güneş Sistemindeki Varlığımızı Ölçeklemek? (Güneş Sistemindeki Mesafelere Matematiksel Bir Somutlaştırma)

         Carl Sagan, gezegenimizi soluk ve mavi bir nokta olarak tanımlamıştı. Bu tanımlamayı bize açıklayan varlık ise Voyager 1 uzay aracı olmuştur. Evden yaklaşık 6 milyar kilometre uzaktan çektiği fotoğrafta dünya, tam olarak soluk ve mavi bir nokta olarak görünüyor. 




Güneş sistemi, mesafeler bağlamında anlaşılması oldukça zor bir oluşumdur. Bugün, Güneş sistemindeki büyüklükleri somutlaştırmak adına Güneş sistemindeki oranları inceleyeceğiz. Anahtar unsurumuz, 1 Astronomik birim olacak. Bu nedenle ilk olarak size bir astronomik birimin ne olduğunu açıklayacağım.

        1 astronomik birim, dünya ile güneş arasındaki mesafe olarak adlandırılır. 150 milyon kilometre olarak kabul edilen standart bir birimdir. Astronomik birimi, güneş sistemindeki mesafeleri anlamak için oranlayacağımız bir blok olarak kabul edebiliriz. Voyager 1'in çektiği ve yukarıda gösterilen fotoğraf, 6 milyar / 150 milyon km = 6000 + 150 = 40 Astronomik birim öteden çekilmiştir. Dünya'nın yarıçapı 12.742 km'dir. Bunu bir astronomik birim ölçüsünde alırsak, dünya, 8.51750091 * 10^-5 astronomik birim büyüklüğündedir. Buna biz kaba hesaptan 8/100.000 diyelim. Ne de olsa buradaki temel amacımız, büyüklükleri sayılar ile somutlaştırmak olacaktır. Kullanabileceğimiz bir diğer örnek ise dünya ile arasında yaklaşık 384.000 kilometre vardır. Bu da yaklaşık 0.002569 astronomik birim eder. Dünya ile Ay arasındaki mesafe, dünya ile güneş arasındaki mesafenin 0.002569 katına eşdeğerdir. Buradan, Güneş'in bile bize ne kadar uzak olduğunu anlayabiliriz. 

        1 Astronomik birimi, yani Dünya ile Güneş arasındaki mesafeyi bildiğimize göre diğer gezegenler ile Güneş arasındaki mesafeleri inceleyebiliriz (değerler yaklaşık verilmiştir)

        Merkür / Güneş arasındaki mesafe:  58.000.000 / 150.000.000= 0,4 Astronomik Birim

        Venüs / Güneş arasındaki mesafe: 108.200.000 / 150.000.000= 0,723 Astronomik Birim

        Dünya / Güneş arasındaki mesafe: 150.000.000 / 150.000.000 = 1 Astronomik Birim

        Mars / Güneş arasındaki mesafe: 227.900.000 / 150.000.000 = 1,524 Astronomik Birim

        Jüpiter / Güneş arasındaki mesafe: 778.600.000 / 150.000.000 = 5,203 Astronomik Birim

        Satürn / Güneş arasındaki mesafe: 1.427.700.000 / 150.000.000 = 9,539 Astronomik Birim

         Uranüs / Güneş arasındaki mesafe: 2.871.600.000 / 150.000.000 = 19,18 Astronomik Birim

        Neptün / Güneş arasındaki mesafe: 4.497.000.000 / 150.000.000 = 30,06 Astronomik Birim


Doğrudan gözlemlediğimiz en uzak 2. güneş sistemi objesi olan 2018 VG18 "farout", 120 astronomik birim mesafeden tespit edilmiş bir cüce gezegendir.

Literatürde doğrudan gözlemlenebilmiş en uzak güneş sistemi objesi olan 2018 AG37 "farfarout", 132.5 Astronomik birim uzaktan gözlemlenebilmiştir.

Güneş sisteminin ölçeğini düşünüyorsak, güneş sistemini sadece ama sadece gezegenler ile sınırlayamayız. Neptün'ün de ötesinde, güneşten 39,53 astronomik birim uzaklıktaki Plüton'un da içinde bulunduğu Kuiper kuşağı adında bir asteroid kuşağı bulunur. Bu asteroid kuşağının da ötesinde Estonya'lı gökbilimcinin ileri sürdüğü bir hipotezden bahsedebiliriz. Oort bulutu denilen bu bulut, güneş sisteminde (doğrudan) (en azından şimdilik) gözlemleyemediğimiz bir alandır.  Ernst Öpik'in hipotezine göre, bu alanda kuyrukluyıldızlar bulunur. Hesaplamalardan yola çıkılarak üretilen tahmini değerler, Oort Bulutu'nun güneşten 50.000 ila 200.000 astronomik birim uzağa kadar uzandığını gösterir. Bu da 200.000 * 150.000.000 = 3*10^13 km edecektir.

Güneş sistemi'ndeki fiziksel objelere dayanan mesafeler, astronomik birim ile gösterilirse bizim kendimizi ölçeklemek için bir adım atmamız yanlış olmayacaktır. Eğer ki sizin bir adımınızın uzunluğunu ortalama 1 metre olarak alırsak güneş sistemini sadece objeler bağlamında hipotezler ile açıklandığı kadarıyla 29.919.574.140.000 adımda kat edebilirsiniz. Bu da evrende dünya'nın, üzerinde yaşayan her şey ile birlikte çok sönük ve mavi bir nokta olduğunu bize göstermiyor mu?


Kaynakça Linkler: 

https://www.enchantedlearning.com/subjects/astronomy/planets/

https://tr.wikipedia.org/wiki/Oort_bulutu

https://phys.org/news/2015-08-oort-cloud.html#:~:text=The%20Oort%20Cloud%20is%20through,(1.58%20and%203.16%20ly).

https://carnegiescience.edu/news/discovered-most-distant-solar-system-object-ever-observed

https://en.wikipedia.org/wiki/2018_AG37



Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Neden 10'luk sayı sistemi kullanırız? (Sayı sistemlerine bir bakış, ve Sümerliler / Babilliler neden 60 tabanındaki sayı sistemini kullandı?)

 Öncelikle bu blogda neden times new roman kullandığımı bilmiyorum okurlarım, eğer size de garip gelirse affedin :). Şimdi asıl konuya gelelim, "sayı sistemleri" Şimdi okurcuğum, ben sana desem ki kaç tane rakamımız vardır? Muhtemelen dersin bana "10 tane, 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9.". Peki ben sana desem ki "Neden 10 tane rakamımız var peki?" İşte bu sorunun cevabı, kullandığımız sayı sisteminden kaynaklanıyor. Şimdi doğrudan doğruya başlığa koyduğum şeylere dalarsam muhtemelen kafamız karışır. Öncelikle sayı sistemlerini örnekleyeyim. Şimdi çift satır boşluk bıraktığımıza göre bir tanımla başlayabilirim bence. Sayı tabanı demek, sayı sisteminizdeki sayıları kaç tane rakam ile oluşturduğunuz demektir. Mesela biz onluk sayı sistemi kullanıyoruz. Bu durumda sayılarımız şu şekilde gider: -11, -10, -9, -8, -7, -6, -5, -4, -3, -2, -1,  0,  1,  2,  3,  4,  5,  6,  7,  8,  9,  10,  11,  12 Kullandığımız onluk sayı sisteminde sayıl...
Yorum Gönder
Devamı

Dişlilerin Matematiği (Basit makinelerin arkasındaki matematik : D)

     Sanayi devrimini hepimiz az buçuk biliyoruzdur. Bütün o buharlı makineler, hareket eden parçalar, dişliler… Hmm, dişliler. Eveet, dişliler. Bu blogda soruyu biraz erkenden alacağım gibime geliyor. Şimdi diyeceksiniz “Evet İlter, dişliler ama ne oldu işte? Ne dişliler? Neden dişliler?”. Şimdi şöyle ki, dişli oranları; matematik ile iç içe bir mühendislik bölümüdür. Dişli kutuları, transmisyonlar, vitesler vb. her mekanizma, matematiksel birtakım oranlar üzerinden çalışır. Bugün, sizlere dişlilerin altındaki matematiği; hız ve kuvvet değerlerini ve bunların hangi formüller yüzünden farklı şeyler olduklarını açıklayacağım. Kuvvetten kazanç ile yoldan kazanç kavramlarının dişliler üzerinde nasıl işlediğine ve basit makinelerin arkasındaki matematiğe birlikte göz atacağız.        Dişliler, basitçe üzerlerinde dişler olan çarklardır. İki dişlideki dişlerin sayıları farklı olsa da genellikle dişlerin boyutu aynı olur. Yani dişlerin sayısı ile çarkın ...
Yorum Gönder
Devamı

Pisagor ve Notaların Doğuşu (Demircilikten Nerelere Geldik)

           Notalar fazlasıyla düzenli bir şekilde ilerler, bunu hepimiz biliriz. Ama şahsen çok eminim ki pek az insan notaların nereden geldiğini bilir. Bugün, sizlerle birlikte notaların çıkış hikayesini ve aralarındaki matematiksel oranları inceleyeceğiz.          Notaların çıkış hikayesi, İyonya'lı Pisagor'un demircilerin olduğu bir sokakta gezmesi ile ilişkilendirilir. Pisagor, bazı demirlerin çıkardığı seslerin birbirleriyle uyumlu olduğunu fark eder. Sonrasında bu demirlerin uzunlukları ile çıkarttıkları seslerin birbirleriyle ilişkili olduğunu gözlemler. Notalardaki bu ilişki, bugünkü konumuz olacak (Haftaya da majör ve minör dizilerin ilişkisini inceleyeceğiz. İmkanım olursa uygulamalı olarak da göstermeye çalışacağım : D).          Bu anekdotlarda kullanılan demir çubukların dahil pek çok cisim ani bir darbe aldıklarında veya kuvvete maruz bırakıldıklarında titreme hareketi yaparlar. Bu titreşim ra...
Yorum Gönder
Devamı